Mark Rothko

Mark Rothko

Nome orixinal	(lv) Markuss Rotkovičs
Biografía
Nacemento	(ru) Маркус Янкелевич Роткович 25 de setembro de 1903 Daugavpils (Imperio Ruso)
Morte	25 de febreiro de 1970 (66 anos) Manhattan, Estados Unidos de América
Causa da morte	suicidio
Lugar de sepultura	East Marion Cemetery (en)
Educación	Lincoln High School (en) (–1921) Universidade Yale (–1921, 1923) Art Students League of New York (pt)
Actividade
Campo de traballo	Pintura
Lugar de traballo	Ámsterdam Nova York Portland San Francisco A Haia Houston
Ocupación	pintor, profesor universitario, debuxante
Empregador	Brooklyn College
Membro de	Academia Estadounidense das Artes e as Letras Academia das Artes e das Ciencias dos Estados Unidos
Xénero artístico	Arte abstracta
Movemento	Expresionismo abstracto
Alumnos	Frances Baldwin (pt)
Representante	Pace Gallery (en) e Artists Rights Society
Participou en
11 de xullo de 1959	Documenta II (en)
Obra
Obras destacables (1947) No. 2 (en) (1947) No. 3 (en) (1950) No. 10 (en) (1953) No. 3 (en) (1956) Orange and Yellow (en) (1958) No. 5 (en) (1961) Orange, Red, Yellow (en) (1961) No. 1 (en) (1964) No. 6 (?) (en) (1964) No. 4 (en) (1971) Capela Rothko (pt)
Familia
Cónxuxe	Mary Ellen Beistle
Fillos	Kate Rothko, Christopher Rothko
Descrito pola fonte	Guggenheim Collection Online (en)

Marcus Rothkowitz, nado en Daugavpils, Letonia o 25 de setembro de 1903 e finado en Nova York, Estados Unidos de América o 25 de febreiro de 1970, foi un pintor e gravador coñecido como Mark Rothko (en letón, Marks Rotko), que viviu a maior parte da súa vida nos Estados Unidos. Foi asociado co movemento contemporáneo do expresionismo abstracto, a pesar de que en varias ocasións expresou o seu rexeitamento á categoría «alienante» de pintor abstracto. En 1925 iniciou a súa carreira como pintor en Nova York de modo autodidacta. Ao redor de 1940 realizaba unha pintura moi similar á obra de Barnett Newman e Adolph Gottlieb, próxima ao surrealismo e infestada de formas bimórficas. A partir de 1947 o seu estilo cambiou e comezou a pintar grandes cadros con capas finas de cor. Co paso dos anos, a maioría das súas composicións tomaron a forma de dous rectángulos confrontados e con bordos esvaecidos por veladuras.

Son frecuentes os grandes formatos que envolven o espectador, coa finalidade de facerlle partícipe dunha experiencia mística, xa que Rothko daba un sentido relixioso á súa pintura. Ao final da súa vida os seus cadros son de tonalidades escuras, con abundancia de marróns, violetas, granates e, sobre todo, negros. Corresponde a esta época a capela Rothko da familia De Menil, en Houston, un espazo de oración onde catorce cadros rodean un espazo octogonal dedicado á meditación.

Traxectoria

Infancia

Mark Rothko naceu no seo dunha familia xudía de Daugavpils, no Imperio Ruso do que Letonia formaba parte. O seu pai Jacob, era un farmacéutico e intelectual, que educou os seus fillos con ideas seculares e políticas, no canto de normas relixiosas, e a súa nai era Anna Goldin Rothkowitz. Rothko foi o cuarto fillo deste matrimonio. Os seus irmáns eran Sonia, Moise (quen cambiou o seu nome máis tarde a Maurice) e Albert. Aos cinco anos, foi inscrito nun cheder, onde estudou o Talmud e foi o único dos irmáns en recibir este tipo de educación relixiosa. Todos os seus irmáns máis vellos foron educados en escolas públicas, baixo unha doutrina laica.

Durante o período da Rusia tsarista, Daugavpils estivo libre de violencia, a pesar de que no ambiente xeral os xudeus eran culpados polos males que caeran sobre Rusia. No entanto, crese que a súa nenez estivo infestada de medo, debido a que puido presenciar algún acto de violencia ocasional levado a cabo polos cosacos cara aos xudeus que tentaban facer levantamentos revolucionarios. Deste período existe unha memoria que foi manifestada en varias ocasións por Rothko, na que expresa:

Os cosacos leváronse os xudeus da vila cara aos bosques e fixéronlles cavar unha fosa común [...] Imaxinei esa tumba cadrada tan claramente que non estaba seguro se realmente o masacre ocorreu durante a miña existencia. Sempre estiven atormentado pola imaxe desa tumba e que dalgunha maneira profunda estaba encerrada na miña obra pictórica.

Algúns críticos interpretaron o uso tardío das formas rectangulares na obra de Rothko como unha representación destas tumbas. Con todo, os seus recordos foron cuestionados debido a que non se cometeu execución masiva ningunha durante ese período en Daugavpils ou nos arredores.

Emigración aos Estados Unidos

O seu pai, Jacob, decidiu emigrar aos Estados Unidos en 1910, coa axuda financeira do seu tío Samuel —quen cambiou o seu apelido a Weinstein—, e partiu co temor de que os seus fillos fosen recrutados no exército tsarista. Nesta época numerosos xudeus abandonaron Daugavpils debido ao comezo das purgas cosacas e Jacob con dous dos seus irmáns lograron saír de Rusia, para establecerse en Portland, Oregón como fabricantes de roupa.

Con todo, Mark, coa súa nai Anna e a súa irmá Sonia permaneceron en Rusia, e viaxaron en 1913 aos Estados Unidos para reunirse co seu pai Jacob e cos seus irmáns Albert e Moise, que viaxaran en 1912. Finalmente chegaron aos Estados Unidos, o 17 de agosto, nun barco chamado SS Czar, despois dunha travesía de doce días que iniciaron na cidade de Liepāja. O 27 de marzo de 1914, o seu pai faleceu por mor dun cancro de colon, deixando a súa familia sen un soporte económico. A familia viuse obrigada a traballar no negocio familiar dos Weinstein, mentres que Rothko dedicouse a vender xornais na rúa.

En 1913, foi inscrito na escola Failing School, onde non había titoría do idioma inglés para os fillos dos inmigrantes. Finalmente, en 1915, ingresou na escola Shattuck Elementary School e no lapso dun ano logrou completar e acelerar a súa educación de terceiro a quinto grao. En 1918 ingresou na secundaria en Lincoln High School, situada en Portland, e graduouse con dezasete anos en xuño de 1921. Durante o seu período de educación non recibiu clases formais de arte, pero realizou bosquexos e debuxos. Ademais converteuse en membro do centro da comunidade xudía, onde demostrou ser un experto orador en discusións sobre política. Do mesmo xeito que o seu pai, Rothko era liberal e apaixonábanlle os temas sobre os dereitos dos traballadores e o dereito das mulleres á anticoncepción. Xeralmente os xudeus liberais apoiaban a Revolución Rusa, a pesar de que a súa convicción política podería ser descrita como decorativa no sentido de que nunca estivo comprometido con actividades políticas. Entre algúns dos pasatempos da súa mocidade estaban a súa afección por tocar o piano e a mandolina, e así mesmo dedicaba parte do seu tempo libre a escribir poemas.

En 1921 ingresou na Universidade de Yale cunha bolsa, pero abandonou os seus estudos antes de graduarse. A intención inicial de Rothko era estudar as carreiras de Dereito e Enxeñaría, e por esta razón tomou clases de física, filosofía e economía. Comezou os seus estudos universitarios en compañía de dous dos seus amigos provenientes de Portland, Aaron Director e Max Naimark. Con todo, a súa bolsa e as bolsas dos seus amigos foron canceladas ao final do primeiro ano de estudos. Esta situación obrigouno a realizar traballos de media xornada, como axudante de lavandaría e mensaxeiro, para poder pagar os seus estudos.

Durante os seus estudos en Yale, dise que sufriu ataques antisemitas de diversos membros da facultade. Isto impulsou a Rothko, xunto cos seus amigos, a crear unha revista clandestina titulada The Yale Saturday Evening Pest na que se facía sátira do sentimento elitista dalgúns membros da comunidade. No ano 1923, Rothko abandonou os seus estudos en Yale, sen recibir clases de arte aínda que regresou 46 anos máis tarde para recibir un título honorario.

Carreira artística

En 1923, tras abandonar os seus estudos en Yale, decidiu mudarse a Nova York. Nesta cidade, tivo o seu primeiro encontro coa arte no Art Students League de Nova York, e describiu a súa experiencia da seguinte forma:

Entón un día resultou que presenciei unha clase de arte, co motivo de atoparme cun amigo que estaba asistindo ao curso. Todos os estudantes estaban realizando un bosquexo dunha modelo espida, e nese momento decidín que esa era a vida para min.

Desta maneira demostrouse que a súa afección á arte foi tardía, cando contaba con vinte anos de idade. Esta nova afección impulsouno a matricularse no Art Students League de Nova York, pero aos dous meses decidiu regresar a Portland a visitar a súa familia, e durante a súa viaxe resolveu unirse a un grupo de teatro dirixido por Josephin Dillon, esposa de Clark Gable. Con todo, Rothko fracasou debido a que non tiña a aparencia necesaria para ser actor de cine.

En 1925, Rothko regresou a Nova York e iniciou a súa formación artística no instituto New School of Design, onde un dos seus profesores foi o artista Arshile Gorky, quen era membro do movemento vangardista. No outono do mesmo ano recibiu clases no Art Students League de Nova York, impartidas polo artista de bodegóns Max Weber, de orixe rusa. A través de Weber, empezou a visualizar a arte como unha ferramenta de expresión emocional e relixiosa e consecuentemente as súas pinturas deste período demostran a influencia do seu instrutor.

Círculo de Rothko

A mudanza a Nova York mergullouno nunha atmosfera fértil para experimentar coa arte proveniente de todas as culturas e todos os períodos. Os pintores modernos realizaban as súas exposicións nas galerías de arte da cidade, e os museos de devandita cidade eran recursos impagables de desenvolvemento do coñecemento artístico, a experiencia e as habilidades. Entre as súas influencias temperás estaban as obras dos expresionistas alemáns, os traballos do surrealista Paul Klee, e as pinturas de Georges Rouault. En 1928, Rothko tivo a súa propia exposición conxuntamente cun grupo de novos artistas na Galería Oportunidade (en inglés, Opportunity Gallery). As súas pinturas incluían interiores escuros, expresionistas e temperamentais, así como escenas urbanas, e foron amplamente aceptados polos críticos e os seus colegas. A pesar da súa crecente fama, aínda necesitaba complementar os seus ingresos, así que en 1929 empezou a dar clases de pintura e escultura en arxila na academia Center Academy en Brooklyn, onde permaneceu como profesor até 1952.

In the Tower

Nesta época coñeceu a Adolph Gottlieb, quen conxuntamente con Barnett Newman, Joseph Solman e John Graham formaban parte dun grupo de novos artistas seguidores do pintor Milton Avery. Avery estilizou as pinturas relacionadas con escenarios naturais por medio dun vasto coñecemento da forma e a cor, converténdose nunha importante influencia na arte de Rothko, como pode apreciarse na obra titulada Bañistas, ou escena de praia (en inglés, Bathers, or Beach Scene), de 1933.

Rothko, o seu mentor Avery e os seus colegas pasaban longas tempadas de vacacións nas localidades de Lake George e Gloucester, en Massachusetts. Xeralmente, de día dedicábanse a pintar e de noite a discutir sobre arte. Nunha visita a Lake George en 1932, coñeceu a Edith Sachar, unha deseñadora de xoias que se convertería na súa esposa o 12 de novembro do mesmo ano. Nun principio mantiveron unha estreita relación baseaba no apoio mutuo.

O seguinte verán, Rothko tivo a súa primeira exposición individual no museo de arte de Portland, onde exhibiu maioritariamente debuxos e acuarelas, e tamén algúns traballos dos seus estudantes preadolescentes do instituto Center Academy. A súa familia nunca comprendeu a súa decisión de ser artista, especialmente, nunha época na que a economía estaba en crise debido á Gran Depresión. Despois de sufrir varios contratempos financeiros, os seus familiares, os Rothkovich, estaban desconcertados pola súa aparente indiferenza polas necesidades económicas; sentían que estaba a prexudicar a súa nai, por non atopar unha carreira máis lucrativa e realista.

Primeira exposición

Cando regresou a Nova York, sen o apoio da súa familia, realizou a primeira exposición individual dos seus traballos artísticos na Contemporary Arts Gallery, do 21 de novembro ao 9 de decembro de 1933, onde presentou quince pinturas ao óleo, na súa maioría retratos, con algunhas acuarelas e debuxos. Con todo, foron os óleos os que captaron a atención dos críticos de arte pola riqueza da cor e o seu dominio artístico, excedendo a influencia exercida por Avery. A finais de 1935, uniuse a un grupo de artistas formado por Ilya Bolotowsky, Ben-Zion, Adolph Gottlieb, Lou Harris, Ralph Rosenborg, Louis Schanker e Joseph Solmon. O conxunto de artistas recibiu o nome de Os dez ou O dez disidentes de Whitney (en inglés, The Ten ou Whitney Ten Dissenters), e a súa misión, segundo o catálogo de 1937 da galería Mercury Gallery, era protestar contra a presunta equivalencia entre a pintura estadounidense e a pintura literal.

Carreira posterior

Capela Mark Rothko en Houston, Texas.

En 1940 adoptou o nome anglicizado "Mark Rothko", dous anos despois de obter a nacionalidade estadounidense.

De acordo cos seus amigos, tiña unha natureza difícil. Profundamente ansioso e irascible, podeía ser tamén extremamente afectuoso. Foi na década de 1950 que a súa carreira verdadeiramente destacou, grazas sobre todo ao coleccionista Duncan Philips que lle comprou varios cadros e, tras unha longa viaxe a Europa, consagrou unha sala enteira á súa colección (un soño de Rothko, que desexaba que os visitantes non fosen perturbados por outras obras).

A década de 1960 foi para Rothko un período de grandes encomendas públicas (Universidade Harvard, a Marlborought Gallery de Londres, a capela en Houston) e de desenvolvemento das súas ideas sobre a pintura. Porén, este impulso creador e de recoñecemento foi interrompido por un aneurisma de aorta, doenza que o incapacitaba para pintar en grandes formatos.

Falecemento

Un episodio depresivo, posiblemente relacionado coa inxesta de antidepresivos, e a súa grande adicción ao alcohol levaron a Rothko ao suicidio.

Véxase tamén

Bibliografía

• Alloway, Lawrence; Gottlieb, Adolph (1981). Adolph Gottlieb, a retrospective. Nova York: Husdson Hills. ISBN 0-939742-01-2. 
• Ashton, Dore (2003). About Rothko. Cambridge: Da Capo Press. ISBN 0-306-81264-9. 
• Breslin, James (1998). Mark Rothko: A Biography. Chicago: University of Chicago Press. ISBN 0-226-07406-4. 
• Chave, Anna (2001). Mark Rothko: Subjects in Abstraction. New Haven: Yale University Press. ISBN 0-300-04961-7. 
• Fleming, William (2005). Arts & Ideas Vol. 2. Belmont, California: Thomson Wadsworth. ISBN 0-534-61383-7. 
• Seldes, Lee (1996). The legacy of Mark Rothko. Nova York: Da Capo Press. ISBN 0-306-80725-4. 
• Weiss, Jeffrey (2000). Mark Rothko. New Haven: Yale University Press. ISBN 0-300-08193-6. 

Ligazóns externas

• Biografía de Mark Rothko e obras de arte na National Gallery of Art (en inglés)
• Información sobre Mark Rothko no Museo Solomon R. Guggenheim (en inglés)
• Rothko Chapel - La obra de arte total del siglo XX (en castelán)